PINANDAK NG LIPUNAN: Reflection for 31st Sunday in Ordinary Time Year C - October 30, 2022 - PRISON AWARENESS SUNDAY

"Sa hirap ng buhay ngayon... pandak na lang ang hindi tumataas!" Totoo nga naman. Mapa-kuryente, tubig, upa sa bahay, tuition fee sa eskwela, pamasahe sa sasakyan... halos lahat ata tumataas - pandak lang ang napag-iiwanan! Bakit nga ba maliit ang mga pandak?  Minsan, tinanong si Dagul: "Dagul... bakit ka pandak?" Sagot si Dagul: "Kasi, naulila ako ng maaga." Sagot sa kanya: "Teka... anung koneksyon nung pagiging ulila mo sa pagiging pandak mo?" Sagot ni Dagul: "Tanga ka ba? Ulila nga ako kaya WALANG NAGPALAKI SA AKIN!" 

Talagang kawawa ang mga taong pandak... karamihan sa kanila ay "walang nagpapalaki." Sa katunayan, mas lalo pa nga silang "pinapaliit" ng lipunan. Ito ang sitwasyon ni Zacheo sa Ebanghelyo: maliit na s'ya... minamaliit pa siya ng kanyang mga kababayan. Marahil dahil na rin sa kanyang trabaho na taga-kolekta ng buwis. Isang traidor sa kanilang bayan ang turing sa kanya sapagkat kinukuhaan n'ya ng pera ang kanyang mga kababayan upang ibigay lamang sa mga dayuhang Romano na sumakop sa kanila. Kasama na rin siguro ang maraming "kickbacks" sa kanyang mga nakolekta. Dahil dito sinadya ng mga taong hindi pasingitin si Zacheo sa kanilang hanay. Mas lalong naging pandak sapagkat walang nais tumanggap sa kanya... walang "nagpapalaki." Ngunit nagbago ang lahat ng matagpuan s'ya ni Hesus. Take note: Si Hesus ang nakakita sa kanyang nasaa itaas ng puno. Laking tuwa ni Zacheo ng sabihin ni Hesus na tutuloy s'ya sa Kanyang bahay. At iyon na ang naging simula ng kanyang pagbabagong buhay. Ang dating pandak ay tumangkad! Naging mataas, siguro hindi sa pagtinging ng tao... ngunit sa paningin ng Diyos. 

Tayo rin ay may pagkapandak kung atin lamang susuriin ang ating sarili. Mabuti na lang at may Diyos na laging handang tumanggap sa atin at palakihin tayo sa Kanyang paningin. Anuman ang ating mga nagawang pagkakamali at pagkukulang ay huwag sana tayong masiraan ng loob... may Diyos na nagmamahal sa atin at nakakaunawa sa ating kahinaan.   Kaya nga't ito ang nais ipahiwatig ng Diyos sa atin: Una,  may pag-asa tayo bilang mga taong makasalanan na bumangon at magbagong-buhay.  May Diyos na laging handang tumanggap sa atin sa ating "pagkapandak" dala ng ating mga kasalanan.  Ikalawa, na dapat din nating pataasin ang mababang pagtingin ng iba sa kanilang sarili.  Magagawa natin ito sa pagtanggap sa kanila at huwag silang pandirihan o isantabi. 

Kung minsan ang kinakailangan lang ng mga taong ito ay balikat na masasandalan, tengang marunong makinig, at pusong handang umunawa. Ikatlo, si Jesus ang nagpapatangkad sa atin at siya ang nagnanais na makituloy sa ating buhay.  Nasa atin ang pagpapasiya kung nais nating manatili sa ating pagkapandak.  Nasa atin ang desisyon kung papasukin natin siya sa ating "bahay" at hahayaan natin siyang baguhin ang ating buhay.  Kaya't magsumikap tayo na umahon sa ating "pagkapandak". 

Ngayon din ang Linggo ng Kamalayan Para sa mga Bilanggo. Pagkatiwala natin sa Diyos ang ating mga kapatid sa bilangguan na hinahatulan at hinuhusgahan ng ating lipunan.  Marami sa kanila ang "pinandak" ng lipunan sa mga kasalanang hindi naman nila ginawa.  Magkaroon tayo ng tunay na malasakit sa kanila.  Ang sabi nga sa Sulat sa mga Hebreo: "Alalahanin ninyo ang mga nakabilanggo, na parang kayo'y nakabilanggo ring kasama nila. Damayan din ninyo ang mga pinagmamalupitan, na parang kayo ri'y dumaranas din ng ganoon." (Heb. 13:3) Doon lamang natin kasi maiintindihan ang kanilang katayuan at ang kahirapang kanilang nadarama.  

Lagi nating alalahanin: Tayong lahat ay pandak dahil sa ating kakulangan at kahinaan.  Ngunit gayunpaman, matangkad tayo sa mata ng Diyos dahil minahal Niya tayo ng lubos!

PANALANGIN NG MAPAGKUMBABA: Reflection for 30th Sunday in Ordinary Time Year C - October 23, 2022 - WORLD MISSION SUNDAY

Lahat ba ng panalangin ay kinalulugdan ng Diyos? Ang sagot ay hindi! Ayaw Niya ng dasal ng mayayabang. Ayaw Niya sa mga taong ma-epal! Hindi Niya lubos na kinalulugdan ang DASAL-EPAL!  

Minsan may taong nagdarasal na palaging ibinibida ang kanyang sarili. Ganito parati ang laman ng kanyang panalangin: "Panginoon, maraming salamat po at ginawa mo akong mabuting Kristiyano hindi katulad ng iba d'yan na maraming bisyo at hindi nagsisimba, tapat ako sa asawa ko at hindi ako katulad ng kapitbahay namin na maraming kabit, nag-aabuloy ako sa Simbahan, tumutulong ako sa kawang-gawa di tulad ng iba d'yan na madamot at walang pakialam sa iba at higit sa lahat nagkukumpisal ako ng isang beses sa isang buwan di tulad ng ibang mahigit isang taon ng hindi nagkukumpisal..." Laking gulat n'ya ng sumagot ang Diyos: "Mapalad ka anak... mapalad ka!" " Tuwang-tuwa siyang tumingala sa malaking krusipihiyo na kung saan ay pinanggalingan ng mahiwagang tinig. "Talaga po Panginoon? Pero anung ibig mong sabihin Panginoon na mapalad ako?" Sagot ng mahiwagang tinig: "Mapalad ka at nakapako ang mga paa ko, kung hindi ay tinadyakan na kita!" hehehe... 

Kuwento lang naman ngunit may sinasabing malaki sa ating paraan ng pananalangin. Hindi naman nananadyak ang Diyos! Ayaw Niya lang talaga sa panalangin ng mga palalo at mayayabang. Ayaw niya ang "dasal-epal" Bakit? Sapagkat ang panalangin ng mga palalo ay hindi kumikilala sa kapangyarihan at kabutihan ng Diyos. Hindi bida ang Diyos sa kanilang panalangin bagkus ang sarili ang itinataas! Ang pagpapakumbaba ay mahalagang kundisyon sa tunay na pagdarasal. 

Tanging ang mga taong katulad ng publikano sa talinhaga, na handang umamin ng kanyang pagkakamali ang kinalulugdan ng Diyos sa kanilang panalangin. Kaya nga ang pagpapakumbaba ay isang mahalagang kundisyon sa tuwing tayo ay lumalapit sa Diyos.  Pansinin ninyo ang gawi ng publikano: "Samantala, ang publikano’y nakatayo sa malayo, hindi man lamang makatingin sa langit, kundi dinadagukan ang kanyang dibdib, at sinasabi: ‘O Diyos, mahabag po kayo sa akin na isang makasalan!" Ang mapagkumbabang panalangin ay nagpapakita ng ating pangangailangan sa awa ng Diyos at nagpapahayag ng Kanyang kapangyarihan at kabutihan. 

Ang Santo Rosaryo ay panalangin ng mapagkumbaba.  Tandaan nating si Maria ang ating huwaran sa tapat at mapagkumbabang pagsunod sa kalooban ng Diyos.  Sino ba ang bida sa panalangin mo? Baka naman puro "Ako" ang laman ng ating panalangin at nakakalimutan natin "Siya" (ang Diyos) at "sila" (ang ating kapwa). Ang panalanging kinalulugdan ng Diyos ay ang panalanging nagbubunga ng paggalang at pagmamahal sa ating kapwa. Tandaan natin na ang kahinaan ng Diyos ay ang panalangin ng taong mapagkumbaba.  Kaya't wag maging epal sa pagdarasal!

Ngayon ang Linggo ng Misyong Pandaigdig o World Mission Sunday na kung saan ay inaalala natin ang mga kapatid nating nagpapalaganap at nagpapatotoo sa Mabuting Balita ni Kristo sa labas ng ating bansa.  Nagpapasalamat tayo sa kanilang sakripisyo at pag-aalay ng sarili sa "paglilingkod"  lalong-lalo na sa mga dukha at napapabayaan.  Dalawa ang kinikilalang Patron ng Misyon. Una, ay si San Francisco Xavier, isang paring Heswita na nagpakita na kakaibang sipag at dedikasyon sa pamamagitan ng paglalakbay sa malalayong lupain.  Nangaral siya at maraming nahikayat sa ating pananampalatayang Katoliko at ginugol niya ang kanyang buhay hanggang sa huli niyang hininga sa pagpapalaganap ng kanyng Mabuting Balita.  Ang pangalawa naman ay Santa Teresita ng Batang Jesus.  Hindi siya kasing sigasig ni San Francisco na naglakbay sa maraming bansa.  Sa katunayan ay nakakulong lamang siya sa apat na sulok ng kanilang kumbento, ngunit sa kanyang pag-iisa ay mas marami pa siyang kaluluwang nakatagpo at naihatid kay Kristo sa pamamagitan ng kanyang sakripisyo at panalangin. Sa mga simpleng gawain at sa pagtupad nito ng may pagpapakumbaba ay ginampanan ni Santa Teresita ang bokasyon o pagtawag ng isang misyonero. 

Marahil ay sinadya ng Simbahan na ideklara siyang Patron ng Misyon upang ipaalala sa atin na tayong lahat ay MISYONERO!  Katulad nga ng sinabi ng banal na Santo Papa Juan Pablo II, "Ang mamatay para sa pananampalataya ay pagtawag lamang para sa ilan, ngunit ang ISABUHAY ang pananampalataya ay pagtawag sa LAHAT!"  Ibig sabihin, kahit sino ay maaring magpatotoo kay Kristo. Kahit sino ay maaring maging MISYONERO.  

Ang kalakasan ng isang Misyonerong Kristiyano ay ang mapagkumbabang pananalangin sa harap ng Panginoon.  Ipanalangin sa ating pagrorosaryo ang gawain ng pagpapalaganap ng Mabuting Balita ni Hesukristo.  Ipagdasal natin ang ating mga misyonero.

PANGUNGULIT SA PANALANGIN: 29th Sunday in Ordinary Time Year C - October 16, 2022 - MONTH OF THE HOLY ROSARY

May isang estudyante namin ang nagtanong sa akin tungkol sa pagdarasal ng Santo Rosaryo.  Nagkataong dinarasal namin ito sa kalagitnaan ng tanghali na naka-broadcast sa apat na sulok ng aming paaralan.  Isa ito sa aming nakagawian kapag buwan ng Oktubre.  "Fadz, bakit paulit-ulit ang dasal natin ng Rosaryo?  Hindi ba bawal yun sa Bibliya?"  Obviously, hindi siya isang Katoliko ngunit nakita ko naman ang katapatan niya sa kanyang pagtatanong at hindi naman siya palaban na parang naghahanap ng away.  Kaya sinagot ko siya sa pamamagitan ng isang kuwento.  

May kuwento ng isang batang nagdarasal na sana ay bigyan s'ya ng bisikleta ng Diyos para sa kanyang birthday.  Halos araw-araw ay dumaraan siya sa Simbahan at sa isang sulok na kung saan ay may nakaluklok na maliit na estatwa ng Mahal na Birhen at lagi siyang nagdarsal ng rosaryo upang ipagdasal ang kanyang kahilingan.  Papalapit na ang araw ng kanyang kaarawan ngunit tila baga ayaw ibigay ng Diyos ang kanyang kahilingan.  Wala pa rin ni anino ng kanyang bisekleta.  Isang umaga ay nagkagulo sa loob ng Simbahan. Nawawala ang maliit na estatwa ng Mahal na Birhen!  Tinawag nila ang kura-paroko at napansin ng pari ang isang maliit na papel na nakaipit sa patungan ng estatwa.  Ganito ang nasulat: "Dear Papa Jesus,  mukha atang ayaw mong ibigay ang hinihingi kong bike.  Bahala ka! Kapag hindi mo ibinigay bukas ang hinihingi ko para sa aking birthday alam mo na na ang mangyayari... hindi ko ibabalik ang nanay mo?"  

Nakakapressure nga naman ang ganung panalangin hindi ba?  Wais na bata! Mautak! Bata pa lang kidnaper na! Sigurado akong bukas ay ibibigay na ng Diyos ang kanyang hiling na bisekleta! hehehe... Ngunit kung titingnan natin ay ito naman talaga ang nais ng Diyos kapag tayo ay nagdarasal.  Nais niyang kulitin natin Siya.  Nais niyang tayo ay magpumilit.  Nais niyang huwag tayong manghinawa sa ating paghingi.  

Ito mensaheng nilalaman ng kanyang talinghaga: may naghihintay sa mga taong nagtitiyaga at nagpupuimilit na ipagkaloob ang kanilang kahilingan.  Bagama't sa ating talinhaga ay parang hindi mabuti ang hukom sa pagbibigay ng kahilingan ng babaing balo, ngunit sa kabila ng kanyang pagmamatigas ay ibinigay niya pa rin ang ipinapakiusap nito. Bakit?  Dahil sa kanyang walang sawang pangungulit! "Bagamat hindi ako natatakot sa Diyos, ni gumagalang kaninuman, igagawad ko na ang katarungang hinihingi ng babaing ito sapagkat lagi niya akong ginagambala at baka pa ako mainis sa kapaparito niya."  At inihambing ni Jesus ang kabutihan ng Diyos sa masamang hukom na kung nakayang pagbigyan ng hukom ang babaeng balo sa kanyang kahilingan ay paano pa kaya ang Diyos kapag kinukulit natin Siya sa pagdarasal sa ating mga kahilingan.  

Totoong ayaw ng Diyos ng mga panalanging walang kabuluhan na inuulit-ulit.  Ngunit hindi ito ang ipinupunto ng talinhaga!  Ang mensahe ng talinhaga ay ang kahalagahan ng pangungulit sa Diyos kung nais nating makamit ang ating nais. Ang pag-uulit ng ating paghingi sa Diyos sa pamamagitan ng pagdarasal ay dahil may kaakibat itong paniniwala at pagtitiwala sa kabutihan ng Diyos.  Ibig sabihin ay isa itong panalangin na may malalim na pananampalataya!  

Hindi ba't ganito ang pagdarasal dapat ng rosaryo?  Pinipilit at kinukulit natin ang Diyos sa pamamagitan ng pag-uulit ng Ama Namin, Aba Ginoong Maria at Luwalhati.  Huwag nating kalimutan ang pagninilay sa mga Misteryo na ating dinarasal at pag-uugnay nito sa ating buhay.  Ngayong buwan ng Oktubre, ang buwan ng Santo Rosaryo, ay nagpapa-alala sa atin ang Simbahang dasalin ang makapangyarihang panalanging ito sa paraang nararapat.  Magdasal tayo ng may pagkumbaba sapagkat kinalulugan ng Diyos ang mga may mababang kalooban at manalangin din tayo na taglay ang pusong mapagpasalamat sapagkat nagpapakita ito na tayo ay katiwala lamang ng Diyos sa lahat ng pagpapalang ibinigay niya sa ating buhay.  Ang sabi nga ng Panginoong Jesus sa Ebanghelyo: "Hindi ipagkakait ng Diyos ang katarungan sa kanyang mga hinirang na dumaraing sa kanya araw-gabi, bagamat tila nagtatagal iyon."  

Kayat huwag tayong manghinawa sa pagdarasal.  Kung minsan ay nagtatagal ang Diyos sa pagsagot sa ating mga kahilingan. Kung minsan ay iba ang sagot Niya sa ating mga kahilingan.  Kung minsan nga ay hindi Niya ipinagkakaloob ang ating ipiangdarasal. Ngunit hindi ito dahilan upang panghinaan tayo sa ating paghingi. Mas madaling tanggapin ang kasagutan ng Diyos kung ito ay hinihingi ng isang puso na marunong magpasalamat.  Kapag kaya nating pasalamatan ang Diyos sa mabuti at masamang kaganapan sa ating buhay ay mas madaling matanggap anuman ang ibibigay Niya sa atin. Kaya nga bago humingi ay dapat marunong muna tayong magpasalamat sa Kanya!  

PUSONG MAPAGPASALAMAT: Reflection for 28th Sunday in Ordinary Time Year C - October 9, 2022 - END OF SEASON OF CREATION

May puso ka bang marunong magpasalamat?  Nakakalungkot na kung minsan ay magaling tayong manghingi, pero ang tamad nating magpasalamat! Kalimitan, hindi natin napapansin na marami pala dapat tayong ipagpasalamat sa ating buhay. 

Si Juan ay isang batang masipag at maasahan sa gawaing bahay. May roon lang nga siyang masamang ugaling maningil sa lahat ng kanyang ginagawa. Minsan ay may pinuntahan ang kanyang nanay at iniwan sa kanya ang gawaing bahay. Katulad ng inaasahan ay malugod namang tinanggap ni Juan. Pag-uwi ng kanyang ina ay may nakita itong papel na nakapatong sa lamesa. Nakasulat: Naglinis ng bahay - sampung piso, naglaba ng damit - sampung piso, nagdilig ng mga halaman - sampung piso, nag-alaga kay junior - sampung piso... kabuuan: singkuwenta pesos. Ps. Yung sampung pisong karagdagan ay VAT. Ang masipag mong anak, Juan. Napangiti ang nanay, kumuha ng papel at nagsulat din: siyam na buwan kitang inalagaan sa aking tiyan - libre! Ipinanganak kita - libre! Pinakain at pinag-aral - libre! At ngayon mahal kong anak may lakas ng loob kang singilin ako? Patawarin mo ako anak, walang pera ang nanay, wala akong maibibigay sa iyo. Ang nagmamahal mong ina - Juana. Kinabukasan ay nagising si Juan at nakita ang sulat sa kanyang kama. Binuksan iyon at ng nabasa niya ay natulala siya. Kumuha ng isang papel at muling nagsulat. Dear inay... pinapatawad ko na po kayo! hehehe... 

Hindi ba't nakasasama ng loob kapag may mga taong katulad ni Juan na hindi nakikitang may mga tao pala tayong dapat pasalamatan sa ating buhay?  Katulad ng kuwento sa Ebanghelyo, nakakalungkot na hindi naisip ng siyam na ketonging bumalik kay Jesus at pasalamatan siya sa pagpapagaling na ginawa niya para sa kanila. Mula sa sampung ketonging pinagaling ni Hesus, ay iisa lamang ang naglakas-loob na magpalasalamat! At ang higit na nakalulungkot ay isang Samaritano, na mortal na kaaway ng mga Hudyo, ang tanging nakaalalang magbigay ng pasasalamat. 

Bakit kaya ganyan tayong mga tao? Kay bilis nating makalimot! Ang Diyos, kung magpadala sa atin ng biyaya ay "siksik, liglig, at nag-uumapaw," ngunit bakit kung minsan ay nakakalimot tayong magpasalamat? Tingnan natin ang laman ng ating mga panalangin, magugulat tayo na ang karaniwang uri ng ating pagdarasal ay "paghingi". Kadalasan ang lagi nating sinasambit ay "PENGINOON... PENGINOON!" sa halip na PANGINOON, PANGINOON!" Ang lakas nating humingi sa Diyos, ang hina naman nating magpasalamat. 

Hindi ako naniniwalang wala tayong dapat ipagpasalamat sa Diyos. Sapagkat lahat ay biyaya na nagmumula sa Kanya! "Everything is grace!" ayon kay San Pablo. Kahit nga ang masasamang nangyayari sa atin ay maari nating tawaging "blessing in disguise" sapagkat ang "Diyos ay nakapagsusulat ng diretso sa baku-bakong linya." Ibig sabihin ay laging may mabuting dahilan ang Diyos sa masasamang pangyayari sa ating buhay. 

"Gratitude is the language of the heart" sabi nga sa Ingles.  Kung bukas ang ating palad sa pagtanggap sa Kanyang maraming biyaya, ay dapat bukas din ang ating puso sa pagbibigay pasasalamat sa Kanya!  Una, pasalamatan natin ang Diyos sa regalong buhay na ipinagkaloob niya sa atin.  Gumising tayo kaninang humihinga pa, ipagpasalmat natin sa kanya! "Every gising is a blessing!" Kaya nga't dapat nating alagaan ang ating buhay at gayundin ay igalang natin ang buhay ng iba.  Walang puwang sa isang Kristiyano ang tinatawag na "culture of impunity" na kung saan ay kinukunsinti natin at hinahayaan natin ang paglapastangan sa dignidad ng buhay ng tao!   

Ikalawa, pasalamatan natin ang Diyos sa regalong pamilya.  Ang mabuting lipunan o maging simbahan ay nangangailangan ng mabuting pamilya.  Hindi tayo ang pumili ng ating mga pamilya, ito ay ipinagkaloob ng Diyos sa atin kaya't dapat nating pahalagahan at pangalagaan.  May mga nagtatangkang sirain ang regalong ito, labanan natin!  Naririyan na ang usapin ng diborsiyo na kung saan ay nakaamba nitong lapain ang kapayapaan sa loob ng pamilya.  Sa katunayan ay nakabinbin na ito sa ating kongreso at nanganganib na maipatupad.  Ngunit gayunpaman ay mananatiling matatag ang paniniwala ng Simbahan na ang "pinagsama ng Diyos ay 'wag paghiwalayin ng tao!"  Ipaglaban natin ito bilang mga tagasunod ni Kristo. Pasalamatan natin ang Diyos sa biyaya ng pamilya, na sa kabila ng maraming pagsubok ay pinapanatili N'ya pa ring matatag ang pamilyang Pilipino

Ikatlo, sa pagtatapos ng Panahon ng Paglikha ay pasaamatan natin ang Diyos sa regalong kalikasan.  "The earth is our common home."  Ito ang paalala sa atin ni Papa Francisco.  Kaya't pigilan natin ang pagsira at pang-aabuso sa ating inang kalikasan at sa mga nilikha ng Diyos.  Pakinggan natin ang panaghoy ng mundong ating ginagalawan.  Kung magiging sensitibo lamang tayo sa unti-unting pagsira ng ating kabundukan, kagubatan at karagatan na ginagawa ng ating mga kapatid sa ngalan ng pag-unlad ng ekonomiya ay marahil mapipigalan natin ang pagguho at pagkawasak ng ating nag-iisang tahanan.  At ang tahanan ay dapat pinahahalagahan, inaalagaan, ipinaglalaban.

Sanayin mong magkaroon ng isang PUSONG MAPAGPASALAMAT.  Mamayang gabi, bago ka matulog, bilangin mo ang mga biyaya mo, isulat mo sa isang papel at magpasalamat ka sa Kanya. Kapag may pagpapala ka ay ibahagi mo. Isang paraan yan ng pagsasabing ang iyong biyayang natanggap ay hindi sa iyo kundi ito ay kaloob ng Diyos.  Kapag araw ng Linggo magsimba ka sapagkat ang Santa Misa ang pinakamataas na pasasalamat na maari nating ibigay sa Kanya.

Ito ang puso ng isang katiwala.  Naniniwala tayo na kung anumang mayroon tayo ay isinusulit lamang natin sa ating Manlilikha.  Kaya nga't nangangahulugan ito ng pagbibigay ng ating buong buhay sa Diyos!  Magpasalamat ka tuwina! Walang mawawala sa 'yo, bagkus ay magkakamit ka pa nga ng biyaya sapagkat kinalulugdan ng Diyos ang taong marunong magpasalamat! 

MAPAGKUMBABANG KATIWALA: Reflection for 27th Sunday in Ordinary Time Year C - October 2, 2022 - 5th SUNDAY: SEASON OF CREATION

Malakas ka ba sa Diyos?  May mga taong ang nakagawiang gawain ay maghanap ng mga magdarasal para sa kanila lalo na kapag lumalapit na ang Undas.  Naniniwala sila na mas mapapadali ang paglapit  ng kanilang kahilingan sa Diyos kapag ipinadaan ito sa mga "mandarasal."  Para sa kanila, sila ay "mga taong mas malakas sa Diyos."  Hindi tumatanggap ang "mandarasal" ng bayad bilang kabayaran sa kanilang pagdarasal.  Mawawala daw ang lakas ng panalangin kapag nagpapabayad sila ngunit maaari silang tumanggap ng "donasyon" sa abot ng makakayanan ng taong nagpadarasal.  Kung minsan, kaming mga pari ay paborito ring lapitan ng mga nanghihingi ng panalangin. May nagpapabless ng lapis kapag malapit na ang board exam.  May nagpapapray-over kapag magbibiyahe o kapag may iniindang sakit sa katawan.  Paborito rin kaming gawing "prayer leader" kapag may pagtitipon.  Kapag tinanong mo kung bakit ang sagot ay: "dahil mas malakas ka sa Diyos padre!"  Ganun ba yun?  May mga tao bang mas "malakas" sa Diyos?  

May kuwento ng isang muslim, buddhist monk, at isang pastor na "Born Again" na nagpaligsahan kung sino sa kanila ang mas malakas na Diyos. Umakyat sila sa isang mataas na tore at nagkasundong magpatihulog at tumawag sa kanyang Diyos na pinagdarasalan. Ang Diyos na dirinig sa kanilang pagtawag ang tatanghaling "malakas sa Diyos". Naunang tumalon ang Muslim. Habang nahuhulog ay sumigaw siya ng "Allah... tulungan mo ako!" Lumagpak siya na parang sako ng bigas sa sahig! Ang milagro, hindi siya namatay ngunit nabalian lang ng ilang buto. Sumunod namang tumalon ang Buddhist at sumigaw "Buddha... tulungan mo ako!" Laking pagkagulat niya nang bigla siyang lumutang sa hangin at bumagsak na parang bulak sa lupa. Walang sugat, walang galos! Ngayon naman ay ang pastor. Tumalon siya at puno ng kumpiyansang sinabing: "Panginoong Hesus, aking Diyos at personal na tagapagligtas tulungan mo ako!" Walang nangyayari! Bumilis ng bumilis ang kanyang pagbulusok paibaba. Nang malapit na siya sa lupa ay bigla siyang sumigaw ng: "Buddha... ikaw na lang... iligtas mo ako!"  

May tawag sa ganitong uri ng tao: balimbing!  Marami sa atin ang "balimbing sa pananampalataya."  Panay "praise the Lord" kapag lubos-lubos ang pagpapala, ngunit kapag nakakaranas na ng kahirapan ay "goodbye Lord" na!  Marami siguro sa atin ay may kahinaan sa ating panalangin.  Kaya nga ang panalangin ng mga alagad ay atin ding panalangin: "Dagdagan po ninyo ang aming pananalig sa Diyos!"  

Malimit nating naririnig ang salitang "pananampalataya".  Sa katunayan ay malimit nating ginagamit ito sa ating pang-araw-araw na buhay na marahil ay hindi natin namamalayan.  Halimbawa, sa tuwing tayo ay kumakain sa isang fastfood restaurant o kaya naman sumasakay ng pampublikong sasakyan ay ipinagkakatiwala natin ang ating buhay sa mga taong hindi naman natin kilala.  Paano tayo nakasisigurong malinis ang ating pagkaing kinakain o kaya naman ay ligtas magmaneho ang driver na ating sinakyan?  Pero naniniwala tayo at nagtitiwala sa kanila.  Kung minsan ay maririnig din natin sa mga estudyante na: "Malapit na exams... bahala na!"  O kaya naman kapag hindi handa at hindi nakapag-aral: "Sige na nga... bahala na si Batman!"  

Ang ganitong uri ng pag-uugali ay maari nating maiugnay sa ating pananampalatayang espirituwal.  Sa katunayan ang salitang "bahala na" ay nanggaling sa salitang "Bathala na!"  Kung kaya't masasabi natin na ang ating "tadhana" ay nakaugnay sa ating pagkilala kay "Bathala", na ang salitang "fate" ay hindi natin mahihiwalay sa ating "faith".  Hindi kinakailangang malaki agad ang pananampalaayang ito.  Ang sabi ng Panginoon sa ating Ebanghelyo: "Kung maging sinlaki man lamang ng butil ng mustasa ang inyong pananalig sa Diyos, masasabi ninyo sa puno ng sikomorong ito, 'Mabunot ka, at matanim sa dagat!' at tatalima ito sa inyo."  Ang butil ng mustasa ay napakaliit ngunit sa kaliitan nito ay nakikita ng Diyos ang mala-bundok na pananampalataya ng isang taong tunay na nanalig sa kanya.  

Itinanim sa atin ang butil ng pananampalataya noong tayo a bininyagan ngunit nakakalungkot na ang pananampalatayang ito ay marami sa atin ang hindi inalagaan at dahil dito ay napabayaan.  Ipagpasa-Diyos natin ang hinaharap ngunit kumilos din tayo sa kasalukuyan.  Sabi nga ng ating kasabihang gasgas na sa pandinig: "Nasa Diyos ang awa, nasa tao ang gawa!" Hindi masamang umasa sa awa ng Diyos.  Ngunit mahalaga rin na sa ating pagpapasa-Diyos ng ating hinaharap ay kumilos naman tayo sa kasalukuyan!  

Ang ating unang pagbasa sa Aklat ni Habakuk ay paglalarawan sa mga nangyayari sa atin ngayon sa kasalukuyan: " Bakit ang ipinakikita mo sa akin ay pawang kasamaan at kahirapan? Sa magkabi-kabila’y nagaganap ang pagwasak at ang karahasan; laganap ang hidwaan at pagtatalo."  Dito ay talagang nangangailangan tayo ng malalim na pananampalataya.  Hindi sagot ang panghuhusga at karahasan upang malutas natin ang suliranin ng ating lipunan.  Bilang isang Kristiyano ang kasagutan natin ay ang pagbabahagi ng pag-ibig, pag-asa at habag ng Diyos sa ating kapwa. Totoong kung minsan ay mahirap tanggapin ang kalooban ng Diyos lalo na't ito ay taliwas sa ating kagustuhan. 

Dito natin kinakailangan ang pagpapakumbaba bilang mga tapat na alipin ng ating Panginoon. Ang tapat na alipin ay handang maglingkod kahit na ito ay nangangahulugan ng kahirapan sa pagsunod. Walang siyang maipagmamalaki sa kanyang sarili! Ginagawa lamang niya ang dapat niyang gawin. Sa kahuli-hulihan ito lamang ang kanyang masasabi pagkatapos niyang sundin ang kalooban at utos ng kanyang panginoon: "Kami’y mga aliping walang kabuluhan; tumupad lamang kami sa aming tungkulin." Ito ang pananampalatayang  mapagkumbaba na tulad ng butil ng mustasa, maliit ngunit kayang gumawa ng malaking himala. Kailangan natin ng mas malakas na pananampalataya upang sabihing "kung wala ang Grasya ng Diyos... wala rin tayo!" Ang pananampalataya ang ating pagtugon sa Diyos na lumalapit sa atin at nag-aalok ng Kanyang pagmamahal. Ito ay ang ating pagtanggap sa Kanya. 

Ang ikalimang Linggo ng Paglikha ay nag-aanyaya sa ating pagnilayan ang pangangailangan ng pagkakaroon natin ng isang "Ecological Spirituality." Ang Ekolohikal na Espirituwalidad ay bunga ng malalim na pagbabagong ekolohikal ( ecological conversion) na nakakatulong sa atin upang madiskobre ang Diyos sa lahat nang gabay sa parehong kagandahan ng sangnilikha at sa mga buntong hininga ng mga may sakit at mga hinagpis ng mga nahihirapan, sa kamulatan na ang Espiritu ng buhay ay hindi hiwalay sa mga reyalidad ng mundo.  Nangangahulugan ito ng isang pamumuhay na nakaugat sa isang pagiging tapat na katiwala ng Diyos na may mapagkumbabang pananampalataya.

Tandaan natin na tayo ay "katiwala" lamang ng Panginoon sa kanyang mga nilikha.  Ang Diyos ang tunay na nagmamay-ari ng mundo kaya't walang dahilan upang lapastanganin at sirain natin ito.  Araw-araw ay ugaliin natin at gawing bahagi ng ating buhay ang pag-aalaga sa ating Inang Kalikasan.  Maging mga responsable tayong mga katiwala na ginagampanan lamang ang ating tungkulin.